De verbeelding aan de macht! Klinkt fantastisch, die leus maar hoe dat er uit ziet weet ik niet goed.
Wel weet ik dat in de kunst is de verbeelding níet aan de macht is. Daar is de macht aan nomenklatoera van de kunst; de subsidieverstrekkers, de bestuurders en ambtenaren van overheden en musea en de (identiteits)politiek. Zeker, er is niets mis mee dat de (identiteits)politiek een -steeds grotere- rol verwerft binnen de kunst, al is het engagement veelal opportunistisch, gratuite. Die kunst barst van concepten en goede bedoelingen maar is vaak heel arm in de verbeelding.

Gelukkig zijn er nog kunstenaars voor wie de verbeelding leidend is, leidend zonder doel of nut, Misschien beter gezegd; voor wie het doel of het nut precies samenvalt met het kunstwerk  en dat het kunstwerk precies daar, in het (bijna) onnoembare, betekenis krijgt.

Een van die kunstenaars  is Bob van den Nouweland, die stug doorwerkt  buiten de schijnwerpers van de actualiteit. Zij is ook verzamelaar, dat is nodig voor haar werk. Bob verzamelt (plaatjes)boeken, prenten, kunst, vondsten uit de natuur, oude, bijzondere voorwerpen enzovoort.

Met al die dingen maakt zij collages; knipt, plakt, voegt dingen samen, haalt ze uit elkaar, kleurt ze. Zij speelt als een kind in de verbeelding en doet dat doodserieus. Spelen als in; doen alsof. Ze maakt haar eigen speelgoed, doet alsof ze daarmee kan reizen. Reizen, weg van ‘onze’ tijd met (onderzee)boten, voertuigen met periscopen waarmee je om de bocht kunt kijken, met tijdmachines. Zij maakt wonderlijke verhalen met plaatjes, met ontheemde instrumenten en voorwerpen die de tand des tijds laten zien.

Het huis in de Geitenkamp waarin zij woont en werkt is dan ook één grote Wunderkammer, een totaalkunstwerk. Alles wat haar beweegt komt daar op een vanzelfsprekende manier samen. In de keuken heeft ze een zin, ergens uit een boek geknipt op de tegels geplakt. Die zin is nu – in maart- de titel van de expositie in de etalages van de Zijlstra Galerij. En hoewel de geselecteerde beelden hier zijn losgeraakt van hun particuliere omgeving tonen zij toch de bezieling.

Nooit eerder was ik in Hengelo, nu wacht ik op het perron voor de trein naar Berlijn. Later, in mijn wagon bevindt zich een groep meiden die al snel Anschluss vindt met een groep jongens. Zij drinken bier en Schnapps uit kleine flesjes met muziek uit een draagbare speaker. De meiden dragen eenzelfde soort gestreepte gevangeniskleding van voeringstof maar dan in de kleuren zwart en geel.

Ik heb het boek De Toverberg mee, het boek der boeken ( volgens P.F. Thomése ). Meer dan 900 bladzijden; voor de zoveelste keer begin ik er opnieuw aan. Berlijn is nog ver. Het boek leest als een trein, een hele trage trein weliswaar. Omdat het zo enorm geestrijk is en daarbij een eindeloze handelingstraagheid beschrijft van het leven in een sanatorium.

Zaterdag naar de Gemäldegalerie met Laura. Het museum, met alle grote Europese meesters in veelvoud, is te groot, er zijn te veel kunstwerken. Arnon Grunberg was ooit ‘embedded’ in het Stedelijk. Hij schreef daarover in het NRC. Hij stelde dat het museum een gevangenis is voor kunstwerken. De werken op zaal zijn dan de gevangenen die gelucht worden.

Maar de te lege Gemäldegalerie lijkt meer op een begraafplaats. Bezocht door weduwenaars en weduwen. Af en toe door kinderen en kleinkinderen. Het maakt me mismoedig en toch vind ik er troost. Bij het spreekwoordenschilderij van Pieter Bruegel valt mijn oog op een man die een mand draagt met daarin een lichtblauwe waas .

Zondagavond terug, in Duisburg moet ik een uur wachten voor de overstap in een boemeltrein naar Arnhem. Op de perrons en in de trein veel uitgelaten carnavalsvierders. Op het internet vind ik een afbeelding van het schilderij Die niederländischen Sprichwörter met een nummering en een lijst.
Nummer 33; Er trägt das Licht im Korb an den Tag. Het betekent; nutteloos je tijd verdoen

Het klimaat, dat ben ik. Dat was het motto van vGtO voor Het Park Vertelt. De organisatie vroeg vGtO voor ‘de aankleding’ van het (poëzie)festival in het park in Oosterbeek. Centraal zou het klimaat staan en de klimaatdichters. Maar het klimaat voor kunst en cultuur-evenementen is slecht, de corona maatregelen wurgden ook dit festival.
Wat vertelt het park? Het mensenpark met als thema klimaat? Antwoord; het klimaat, ben ik. Of beter nog in het Frans; le climat, c’est moi. Dat rijmt namelijk en doet denken aan wat de Franse koning Lodewijk de XIV zou hebben gezegd; l’etat c’est moi.
In mijn geschiedenisboek op de middelbare school ( 2de of 3de klas) stond een foto van het portret van Lodewijk XIV geschilderd door Hyacinthe Rigaud in 1701, in zwart wit. Een wuft kijkende pafferige man met een enorme haardos in een onmogelijk kapsel. Een man in een pofbroek, met een maillot, een panty, en hakschoentjes met een spits toelopende punt (pumps) ‘en profil’ en van voren getoond, met een strikje er op, voor de volledigheid. In een XXL hermelijnen mantel ondraaglijk en onnatuurlijk gedrapeerd in de compositie. Teveel van alles, bijna. Het komt nu over als spottend, spottend bedoeld, bijna.
Ik keek er heel lang naar. Flabbergasted (Engels)
Lodewijk XIV, de Zonnekoning, de man zag zich als de zon, als het middelpunt. Hij staat model voor de mens die zich boven de natuur plaatst. Dat leek een tijdje goed te gaan maar nu zijn we in het antropoceen beland. Het tijdperk waarin het Aardse klimaat en de atmosfeer de gevolgen ondervinden van menselijke activiteit. En dat blijkt toch wat mindere kanten te hebben. Peter Sloterdijk – uit het land ‘von Dichter und Denker’- schrijft over de behoefte, de noodzaak, de oefening van de mens om zich te veranderen, om zichzelf te herscheppen. Het.boek heeft als titel een regel uit een gedicht van Rilke;
Du musst dein Leben ändern.